Zondag 14 november 2021
Mensen die bij mij in therapie komen hebben vaak dezelfde dingen in hun leven gedaan of juist niet gedaan. Aan de basis van hun kommer en kwel liggen bij de meeste onder hen dezelfde redenen. Vanaf het moment dat je inzicht krijgt in datgene wat ervoor gezorgd heeft dat jij nu de persoon bent die je bent met jouw zorgen en problemen ben je ook in staat om een oplossing te vinden. Laten we even kijken wat de belangrijkste redenen zijn waardoor mensen in moeilijkheden komen.
Er zijn twee soorten mensen, diegene die ‘leren’ van al datgene wat ze meemaken en ervaren en anderen die hier geen lessen uit trekken. Er zijn mensen die geloven dat hun talenten en mogelijkheden vanaf de geboorte vastliggen zonder dat zij er nog enige invloed op hebben. Anderen zijn van mening (waaronder ikzelf) dat vaardigheden en talenten aangeleerd kunnen worden en je jezelf dus steeds verder kan ontwikkelen. Zij geloven in groei en hebben het gevoel dat ze meer grip hebben op hun eigen leven. Aan de hand van hun eigen behoeften, verlangens en dromen gaan zij aan de slag om hun doelen te bereiken. Falen bestaat voor hen niet. Dit betekent niet dat zij geen teleurstellingen kennen, geen tegenslagen, integendeel, ook zij krijgen hun portie tegenspoed. Wat is er anders? Zij kijken wat er fout is gegaan. Welke lessen kunnen zij hieruit leren en wat kunnen ze in de toekomst veranderen zodat ze hun doel uiteindelijk bereiken? Ze gaan de uitdagingen die het leven voorschotelt hen met nieuwsgierigheid tegemoet. Het geeft hun een ‘kick’ om zichzelf en anderen te zien groeien. Ze beschikken over een ‘groeimentaliteit’.
Mensen met een statische manier van denken hebben angst om te falen. Ze durven geen risico’s te nemen want mislukken betekent dat ze niet goed genoeg zijn. Het beeld van datgene wat ze kunnen en wie ze zijn moet zoveel mogelijk intact blijven. Ze blijven bij het oude en bekende, uit angst dat zijzelf en anderen ervaren dat ze toch niet zijn wie ze menen te zijn, niet te kunnen wat ze zichzelf hadden voorgehouden. Wanneer je iets niet probeert of doet kan je ook geen fouten maken. ‘Ik ben in staat om.... zonder het daadwerkelijk te doen’ is voor hen gemakkelijker dan te zeggen ‘Ik heb het geprobeerd maar het is mij niet gelukt’. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen en mislukking te zien als de stap die je zette maar misschien niet in de juiste richting en eentje die je kan corrigeren, leggen ze de verantwoordelijkheid van hun falen veelal bij de buitenwereld. Het zijn voor hen de omstandigheden en/of de anderen die ervoor zorgen dat zij hun doelen niet behalen. Ze hebben niet de moed en het geloof in zichzelf dat ook zij, wanneer zij zich richten op groei, hun doelen en succeservaringen kunnen ervaren. Ze vergelijken zich met anderen waardoor ze nog minder geloof hebben in hun eigen kunnen. Iedereen wisselt een statische mindset af met een op groei gerichte, afhankelijk in welk domein men zich op dat moment bevindt. Op het werk kan je gericht zijn op groei terwijl je thuis vasthoudt aan traditionele waarden en normen en bang bent om anders te denken en nieuwe dingen te ontdekken. Welke mindset overweegt er bij jou? Ben jij diegene die stilstaat of vooruit gaat?
Het gevolg van een statische manier van denken is dat deze mensen hun leven niet of te weinig in eigen handen nemen. Ze leggen de verantwoordelijkheid bij de anderen. Het zijn goede ‘volgers’. Ze laten anderen de beslissingen nemen die zij dan slaafs opvolgen. Wanneer het dan misloopt kunnen zij hun handen in onschuld wassen. We hebben gedaan wat de anderen ons zeiden, dus wij treffen geen schuld. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen aandeel. Elk van ons heeft talenten, kwaliteiten en vaardigheden waarmee hij anderen van dienst kan zijn. Wat heb jij te bieden aan je medemensen? Wat kan jij delen? Leven vanuit overvloed zorgt ervoor dat je onafhankelijker bent. Je doet de dingen vanuit je eigen zijn, vanuit de mens die je bent. Je weet dat jouw bijdrage ertoe doet. Hoe mensen hierop reageren is van minder belang want je geeft wat je kan geven en je bent bereid om steeds meer te groeien zodat je ook steeds betekenisvoller zal zijn. Mensen met te weinig verantwoordelijkheid richten zich vooral op de vraag: Wat kan ik krijgen? Wie geeft mij wat ik nodig heb? Hierdoor maken ze zichzelf afhankelijk van anderen. Uiteindelijk bepaalt die ander hoe zij zich zullen voelen. Op de duur krijgen deze mensen het gevoel te worden geleefd in plaats van zelf te leven.
De reden waarom mensen te weinig verantwoordelijkheid nemen ligt vaak in het feit dat ze vroeger als kind te snel en te veel verantwoordelijkheid hebben opgenomen. Ze hebben geleerd om te ‘geven’, om te zorgen voor anderen. Denken we bijvoorbeeld maar aan kinderen uit een gezin met een verslaafde ouder, of het oudste kind in de rij van vele anderen. Het zorgen voor anderen heeft ervoor gezorgd dat zij zichzelf niet leerde kennen. Wat zijn hun noden en behoeften? Waar dromen ze van? Ook mensen die als kind gepest zijn op school ontwikkelen heel vaak een negatief beeld van zichzelf. Ze twijfelen aan hun eigen capaciteiten en zetten de anderen op een voetstuk terwijl ze zelf op het podium in hun eigen leven moeten staan. Zoals het woord het zegt: een zelfbeeld is slechts een beeld, het is niet de werkelijkheid. Het zijn gedachten die je positief kan ombuigen. Jij bent het waard om het leven te leven wat bij jou past!
Vanuit een negatief zelfbeeld, een statische mindset en een gering verantwoordelijkheidsgevoel ligt de weg open naar verslavingen. Eén voor één worden wij geconfronteerd met gebeurtenissen en omstandigheden die buiten onze wil liggen maar die ons veel pijn en verdriet bezorgen. Wat er gebeurt kan je vaak niet veranderen, wel de manier waarmee je hiermee omgaat. Dat heb je wel zelf in de hand. Mensen die last hebben van vluchtgedrag willen de pijn niet voelen. Het is te zwaar om dragen. Het is menselijk en begrijpelijk, want wie wil zich nu slecht voelen, maar het is niet de oplossing. Pijn en verdriet (en andere emoties zoals woede en angst) toedekken met stimulerende of verdovende middelen van welke aard ook gaat de pijn niet laten verdwijnen. Ze blijft in jou aanwezig tot zolang jij de moed en de kracht hebt gevonden om ze onder ogen te kijken.
Een negatief zelfbeeld, een te laag verantwoordelijkheidsgevoel en een statische mindset kunnen ervoor zorgen dat je kiest voor een partner die niet bij jou past. Vanuit de behoefte aan bevestiging, aandacht en erkenning kan je de ‘foute’ keuze maken. Wanneer je afhankelijk bent van de goedkeuring van anderen om je al of niet goed te voelen ben je kwetsbaar. Het kan zijn dat je binnen de relatie te grote verwachtingen hebt van jezelf of van de ander. Je mist communicatievaardigheden om jouw wensen en standpunten duidelijk te maken. Je zwijgt voor de lieve vrede want je hebt een bloedhekel aan discussies en ruzies.
Kom je niet op voor jezelf, dan geef jij je macht aan de ander. Doe je dit voor langere tijd dan bereik je een punt waarop je denkt: Wie ben ik? Wie ben ik nog in deze relatie? Je staat mijlenver weg van diegene die je had willen en kunnen zijn.
Wil je deze tips graag verder met mij bespreken en ermee aan de slag gaan? Geef me een seintje en we bekijken samen welke mogelijkheden er voor je zijn. Vergeet niet: jij bent het waard om een fijn leven te leiden.